Ο πόνος στο αυτί είναι ένα συνηθισμένο σύμπτωμα που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα των ασθενών. Άλλοτε εμφανίζεται σταδιακά σαν ένας αμβλύς, παλλόμενος πόνος, και άλλοτε κάνει την παρουσία του αισθητή ξαφνικά, με μια πιο έντονη, διαπεραστική αίσθηση βαθιά μέσα στο κεφάλι. Για πολλούς ανθρώπους, μπορεί να προκαλέσει ανησυχία, ειδικά όταν διαταράσσει τον ύπνο, δυσκολεύει τη μάσηση ή την κατάποση ή δημιουργεί μια ενοχλητική πίεση που δεν υποχωρεί εύκολα. Το αυτί είναι ένα ευαίσθητο και πολύπλοκο όργανο, που δεν είναι υπεύθυνο μόνο για την ακοή αλλά και για την ισορροπία, συνεπώς ακόμη και μια μικρή ενόχληση μπορεί να γίνει ιδιαίτερα επιζήμια. Γι’αυτό το λόγο, αρκετοί αρχίζουν να ψάχνουν απλές και ασφαλείς λύσεις που μπορούν να εφαρμόσουν στο σπίτι. Οι σταγόνες για τον πόνο στο αυτί είναι από τα πρώτα μέσα στα οποία καταφεύγουν οι περισσότεροι.
Όμως, πόσο αποτελεσματικές είναι οι σταγόνες για τον πόνο στο αυτί στην πραγματικότητα; Μπορούν λίγες σταγόνες να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου; Η απάντηση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: την αιτία του πόνου, το είδος των σταγόνων και τον σωστό τρόπο χρήσης τους.
Πού μπορεί να οφείλεται ο πόνος στο αυτί;
Ο πόνος στο αυτί, που ιατρικά ονομάζεται ωταλγία, συνήθως προέρχεται από τον έξω ακουστικό πόρο ή το μέσο αυτί. Οι συνήθεις αιτίες εκδήλωσής του είναι συνήθως οι λοιμώξεις του έξω αυτιού (εξωτερική ωτίτιδα), γνωστή και ως «αυτί του κολυμβητή», λοιμώξεις του μέσου ωτός (μέση ωτίτιδα), συσσώρευση βύσματος κυψελίδας (κερί), μεταβολές της πίεσης του αέρα, κάποιος τραυματισμός στον ακουστικό πόρο, ακόμη και αντανακλαστικός πόνος από το λαιμό ή τη γνάθο.
Η προσέγγιση της θεραπείας —και το κατά πόσο οι σταγόνες για τον πόνο στο αυτί είναι κατάλληλες— εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία. Για παράδειγμα, ο πόνος από μέση ωτίτιδα μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να χρειάζεται από του στόματος αντιβιοτικά, ενώ ο πόνος που οφείλεται σε εξωτερική ωτίτιδα συχνά αντιμετωπίζεται επιτυχώς με τοπικές σταγόνες.
Πώς δρουν οι σταγόνες για τον πόνο στο αυτί;
Οι σταγόνες είναι υγρά σκευάσματα που εγχύονται απευθείας στον ακουστικό πόρο. Ανάλογα με τα συστατικά τους, δρουν με διαφορετικό τρόπο. Ορισμένες περιέχουν τοπικά αναισθητικά (όπως λιδοκαΐνη ή βενζοκαΐνη) που προσωρινά μουδιάζουν την περιοχή και μειώνουν την αίσθηση του πόνου. Άλλες περιλαμβάνουν αντισηπτικά ή αντιβιοτικά για την καταπολέμηση της λοίμωξης ή κορτικοστεροειδή για τη μείωση της φλεγμονής και του οιδήματος.
Στην περίπτωση της συσσώρευσης κυψελίδας, χρησιμοποιούνται ειδικές σταγόνες— οι λεγόμενες κηρολυτικές — οι οποίες βοηθούν στη διάσπαση του βύσματος κυψελίδας και ανακουφίζουν από την πίεση και την ενόχληση.
Αποτελεσματικότητα των σταγόνων στην ανακούφιση του πόνου
Γενικά, οι σταγόνες μπορούν να είναι αποτελεσματικές στην ανακούφιση του πόνου, ιδιαίτερα σε ορισμένες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, στην οξεία εξωτερική ωτίτιδα, οι σταγόνες που περιέχουν συνδυαστικά αντιβιοτικά και κορτικοστεροειδή μπορούν να εξαλείψουν τη λοίμωξη και να μειώσουν τη φλεγμονή, οδηγώντας σε βελτίωση των συμπτωμάτων μέσα σε λίγες ημέρες. Οι σταγόνες που περιέχουν τοπικά αναισθητικά προσφέρουν σύντομη ανακούφιση από τον πόνο, αν και η επίδρασή τους είναι προσωρινή και δεν θεραπεύει τη λοίμωξη.
Στην οξεία μέση ωτίτιδα, η αποτελεσματικότητα είναι πιο περιορισμένη. Το τύμπανο λειτουργεί σαν φραγμός, εμποδίζοντας τις σταγόνες να φτάσουν στο μέσο αυτί. Ωστόσο, σε περιπτώσεις που υπάρχει διάτρηση του τυμπάνου, οι σταγόνες που συνταγογραφεί ο γιατρός μπορεί να είναι κατάλληλες. Σε διαφορετική περίπτωση, η ανακούφιση του πόνου γίνεται κυρίως με από του στόματος αναλγητικά, όπως η ιβουπροφαίνη ή η παρακεταμόλη.
Οι σταγόνες που μαλακώνουν το βύσμα κυψελίδας έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για τη μείωση της δυσφορίας που σχετίζεται με την απόφραξη λόγω συσσώρευσης κεριού, αν και μερικές φορές προκαλούν προσωρινό αίσθημα πληρότητας ή ήπιο ερεθισμό καθώς το κερί μαλακώνει.
Πότε δεν συνιστώνται οι σταγόνες για τον πόνο στο αυτί;
Αν και οι σταγόνες μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμες, δεν είναι πάντοτε κατάλληλες. Πρέπει να αποφεύγετε τη χρήση σταγόνων χωρίς ιατρική καθοδήγηση αν υποψιάζεστε ή γνωρίζετε ότι έχετε διάτρηση τυμπάνου, καθώς ορισμένα διαλύματα μπορεί να είναι τοξικά για τις δομές του μέσου αυτιού και να επιδεινώσουν τη λοίμωξη. Επίσης, αν έχετε ξαφνικό, έντονο πόνο συνοδευόμενο από πυρετό, απώλεια ακοής ή έκκριση υγρού ή αίματος, πρέπει να συμβουλευτείτε άμεσα γιατρό αντί να προσπαθήσετε να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα μόνοι σας.
Άτομα με ιστορικό χρόνιας πάθησης των αυτιών ή χειρουργείων στο αυτί (π.χ. τοποθέτηση σωληνίσκων) χρειάζονται προσεκτική εκτίμηση πριν από οποιαδήποτε χρήση σταγόνων.
Συμβουλές για ασφαλή χρήση των σταγόνων
Αν ο γιατρός έχει συστήσει σταγόνες, είναι πολύ σημαντικό να ακολουθηθούν οι οδηγίες προσεκτικά. Πλύνετε τα χέρια σας πριν από την ενστάλαξη, ζεστάνετε ελαφρά το φιαλίδιο κρατώντας το στο χέρι σας (ώστε να αποφύγετε τη ζάλη), και κρατήστε το κεφάλι σας σε κλίση για λίγα λεπτά μετά την εφαρμογή ώστε το φάρμακο να εισχωρήσει καλύτερα.
Μην τοποθετείτε μπατονέτες ή άλλα αντικείμενα στο αυτί, καθώς αυτό μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό και επιδείνωση του προβλήματος.
Πότε πρέπει οι ασθενείς να απευθυνθούν σε ειδικό;
Αρχικά, είναι πολύ σημαντικό να μην πάρετε την απόφαση να χρησιμοποιήσετε σταγόνες για τον πόνο στο αυτί αυθόρμητα ή κατόπιν παρότρυνσης του ChatGPT, χωρίς να σας τις έχει συστήσει ή συνταγογραφήσει γιατρός. Πριν την εφαρμογή ή λήψη οποιουδήποτε φαρμακευτικού σκευάσματος για την ανακούφιση του πόνου στο αυτί είναι απαραίτητο να έχει γίνει ορθή διάγνωση του υποκείμενου αιτίου που προκάλεσε το σύμπτωμα. Είναι σημαντικό οι ασθενείς να απευθυνθούν σε ΩΡΛ αν ο πόνος είναι έντονος, διαρκεί περισσότερες από λίγες ημέρες, συνοδεύεται από απώλεια ακοής, ζάλη, αδυναμία στο πρόσωπο ή έκκριση που μοιάζει με πύον ή αίμα. Τα βρέφη κάτω των έξι μηνών με πόνο στο αυτί πρέπει να εξετάζονται άμεσα.
Συμπερασματικά, οι σταγόνες για τα αυτιά μπορούν να αποτελέσουν μια χρήσιμη και επιστημονικά τεκμηριωμένη θεραπεία για ορισμένα είδη πόνου στο αυτί, ιδιαίτερα όταν οφείλονται σε λοιμώξεις του έξω ακουστικού πόρου ή σε συσσώρευση βύσματος κυψελίδας. Ωστόσο, δεν είναι καθολική λύση και πρέπει να χρησιμοποιούνται σωστά και με προσοχή. Εάν έχετε αμφιβολίες, η Χειρουργός ΩΡΛ Δρ. Όλγα Παπαδοπούλου μπορεί να σας συμβουλέψει κατάλληλα και να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.