Η πυώδης αμυγδαλίτιδα είναι μια από τις πιο συχνές λοιμώξεις που μπορεί να μας ταλαιπωρήσει ξαφνικά και έντονα. Όλοι έχουμε νιώσει κάποια στιγμή έναν ενοχλητικό πονόλαιμο, όμως όταν αυτός συνοδεύεται από υψηλό πυρετό, δυσκολία στην κατάποση και έντονη αδυναμία, τότε μπορεί να πρόκειται για κάτι πιο σοβαρό. Η αμυγδαλίτιδα είναι μια πάθηση που αφορά μικρούς και μεγάλους και συνδέεται με την καθημερινότητά μας, από την παιδική ηλικία μέχρι την ενήλικη ζωή. Αξίζει να γνωρίζουμε πώς εμφανίζεται, πώς μεταδίδεται και κυρίως πώς αντιμετωπίζεται σωστά, ώστε να αποφύγουμε τις επιπλοκές και να επανέλθουμε γρήγορα στις δραστηριότητές μας.
Τι είναι η πυώδης αμυγδαλίτιδα;
Η αμυγδαλίτιδα είναι στην ουσία η φλεγμονή των αμυγδαλών, δύο μικρών οργάνων λεμφικού ιστού που βρίσκονται στο πίσω μέρος του φάρυγγα και συμμετέχουν στην άμυνα του οργανισμού απέναντι σε ιούς και βακτήρια. Όταν η φλεγμονή είναι βακτηριακής αιτιολογίας, συχνά παρατηρείται ο σχηματισμός πύου στις αμυγδαλές, μια κατάσταση που ονομάζεται πυώδης αμυγδαλίτιδα. Πρόκειται για μια πιο σοβαρή μορφή αμυγδαλίτιδας που συνοδεύεται από έντονο πόνο στον λαιμό, δυσκολία στην κατάποση, υψηλό πυρετό και κακοσμία του στόματος. Συνήθως εμφανίζεται σε παιδιά σχολικής ηλικίας αλλά δεν είναι σπάνια και στους ενήλικες.
Αίτια και τρόπος μετάδοσης
Η πυώδης αμυγδαλίτιδα προκαλείται κυρίως από βακτήρια, με πιο συχνό παθογόνο τον στρεπτόκοκκο της ομάδας Α. Άλλα βακτήρια που μπορεί να ευθύνονται είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος και ο αιμόφιλος της ινφλουένζας. Σε μικρότερο ποσοστό, η φλεγμονή μπορεί να οφείλεται σε ιούς όπως οι αδενοϊοί, οι ρινοϊοί, ο ιός της γρίπης ή ακόμη και ο ιός Epstein-Barr που προκαλεί λοιμώδη μονοπυρήνωση.
Η μετάδοση γίνεται κυρίως με σταγονίδια σάλιου μέσω του βήχα, του φτερνίσματος ή της στενής επαφής, γεγονός που εξηγεί γιατί η νόσος εξαπλώνεται εύκολα σε σχολεία, παιδικούς σταθμούς και χώρους με συνωστισμό. Ορισμένες φορές, μια προϋπάρχουσα ίωση μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα, επιτρέποντας στα μικρόβια που ήδη υπάρχουν στο σώμα να πολλαπλασιαστούν και να προκαλέσουν λοίμωξη.
Συμπτώματα που προκαλεί η πυώδης αμυγδαλίτιδα
Τα συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά και συνήθως εμφανίζονται ξαφνικά. Ο ασθενής παρουσιάζει:
- Έντονο πονόλαιμο που επιδεινώνεται κατά την κατάποση.
- Υψηλό πυρετό, που συχνά συνοδεύεται από ρίγη.
- Ερυθρές και διογκωμένες αμυγδαλές με λευκωπά βύσματα πύου.
- Κακοσμία στόματος και αυξημένη σιελόρροια.
- Πρησμένους και ευαίσθητους λεμφαδένες στον λαιμό.
- Αδυναμία, κακουχία, πονοκέφαλο και μερικές φορές κοιλόπονο.
Σε παιδιά μπορεί να παρατηρηθεί ανορεξία και υπνηλία, ενώ ο πόνος μπορεί να αντανακλά στα αυτιά λόγω της στενής ανατομικής σχέσης μεταξύ λαιμού και αυτιών. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η παρουσία πύου στις αμυγδαλές αποτελεί ισχυρή ένδειξη βακτηριακής λοίμωξης, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις όπως η λοιμώδης μονοπυρήνωση.
Διάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται κυρίως στην κλινική εξέταση από τον ωτορινολαρυγγολόγο. Ο γιατρός εξετάζει τον λαιμό με ειδικό φακό, αξιολογεί την εικόνα των αμυγδαλών και ψηλαφά τους λεμφαδένες στον τράχηλο. Για να επιβεβαιωθεί η βακτηριακή αιτία, μπορεί να γίνει στρεπτοτεστ (γρήγορο τεστ ανίχνευσης στρεπτόκοκκου) ή καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος. Σε πιο περίπλοκες περιπτώσεις, αιματολογικές εξετάσεις όπως η γενική αίματος και οι δείκτες φλεγμονής (CRP, ΤΚΕ) δίνουν πολύτιμες πληροφορίες.
Θεραπεία της πυώδους αμυγδαλίτιδας
Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από το αν η λοίμωξη είναι ιογενής ή βακτηριακή. Σε γενικά πλαίσια συνιστάται:
- Συντηρητική αγωγή: Σε ιογενείς αμυγδαλίτιδες δεν χρειάζονται αντιβιοτικά. Συστήνεται ξεκούραση, κατανάλωση πολλών υγρών, γαργάρες με αλατόνερο, αναλγητικά και αντιπυρετικά.
- Αντιβιοτική αγωγή: Όταν αποδειχθεί ή υπάρχει ισχυρή υποψία βακτηριακής αιτιολογίας, χορηγείται αντιβίωση – συνήθως πενικιλίνη ή κεφαλοσπορίνες. Η διάρκεια είναι περίπου 10 ημέρες ώστε να προληφθούν οι επιπλοκές.
- Αμυγδαλεκτομή: Σε ασθενείς με επαναλαμβανόμενα επεισόδια ή σε σοβαρές επιπλοκές, μπορεί να προταθεί χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών.
Η σωστή λήψη της αντιβίωσης μέχρι το τέλος της θεραπείας είναι απαραίτητη, ακόμη και αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν νωρίτερα, για να αποφευχθούν υποτροπές και αντοχή των μικροβίων.
Επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει η πυώδης αμυγδαλίτιδα
Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η ασθένεια θεραπεύεται χωρίς προβλήματα, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές. Στις πιο κοινές συγκαταλέγονται:
- Περιαμυγδαλικό απόστημα: Συλλογή πύου γύρω από την αμυγδαλή, που προκαλεί έντονο πόνο και δυσκολία στο άνοιγμα του στόματος.
- Πλαγιοφαρυγγικό ή οπισθοφαρυγγικό απόστημα: Σοβαρές καταστάσεις που απαιτούν νοσηλεία και συχνά χειρουργική παρέμβαση.
- Ρευματικός πυρετός: Φλεγμονώδης αντίδραση του οργανισμού που μπορεί να επηρεάσει την καρδιά και τις αρθρώσεις.
- Σπειραματονεφρίτιδα: Φλεγμονή στα νεφρά μετά από στρεπτοκοκκική λοίμωξη.
- Οστρακιά: Λοίμωξη που οφείλεται σε τοξίνη του στρεπτόκοκκου και προκαλεί χαρακτηριστικό εξάνθημα.
Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή θεραπεία μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο τέτοιων επιπλοκών.
Πρόληψη και καθημερινές συμβουλές
Η πρόληψη της πυώδους αμυγδαλίτιδας περιλαμβάνει μέτρα υγιεινής όπως συχνό πλύσιμο χεριών, αποφυγή στενής επαφής με άτομα που νοσούν, χρήση χαρτομάντηλων κατά τον βήχα ή το φτέρνισμα και καλή ενυδάτωση του οργανισμού. Η ισορροπημένη διατροφή και η επαρκής ξεκούραση συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Σε περίπτωση συχνών υποτροπών, η συμβουλή του ειδικού ιατρού είναι καθοριστική για να αποφασιστεί αν χρειάζεται χειρουργική επέμβαση.
Γενικά, η πυώδης αμυγδαλίτιδα είναι μια λοίμωξη που απαιτεί σοβαρή αντιμετώπιση, καθώς μπορεί να προκαλέσει όχι μόνο έντονη ταλαιπωρία αλλά και σοβαρές επιπλοκές. Η έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, η σωστή διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία αποτελούν τον καλύτερο τρόπο για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η νόσος είναι αυτοπεριοριζόμενη, η βακτηριακή μορφή με παρουσία πύου πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Με την κατάλληλη φροντίδα, οι ασθενείς μπορούν να επανέλθουν γρήγορα στην καθημερινότητά τους, αποφεύγοντας παράλληλα τις δυσάρεστες συνέπειες μιας παραμελημένης λοίμωξης. Η Χειρουργός ΩΡΛ Δρ. Όλγα Παπαδοπούλου αντιμετωπίζει κάθε περιστατικό αμυγδαλίτιδας με τη δέουσα προσοχή, ώστε οι ασθενείς να επανέλθουν το συντομότερο δυνατό στην καθημερινότητά τους.
Συχνές ερωτήσεις σχετικά με την πυώδη αμυγδαλίτιδα
Τι είναι η πυώδης αμυγδαλίτιδα;
Είναι μια βακτηριακή φλεγμονή των αμυγδαλών με παρουσία πύου, συνήθως λόγω στρεπτόκοκκου, που συνοδεύεται από πόνο στον λαιμό, πυρετό και δυσκολία στην κατάποση.
Σε πόσες μέρες περνάει η αμυγδαλίτιδα;
Η ιογενής μορφή συνήθως υποχωρεί μέσα σε 3-5 ημέρες, ενώ η βακτηριακή απαιτεί περίπου 7-10 ημέρες θεραπείας με αντιβιοτικά.
Μπορεί να έχω απύρετη αμυγδαλίτιδα;
Ναι, ειδικά σε ήπιες ιογενείς λοιμώξεις ή σε άτομα με ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να υπάρχει πόνος στον λαιμό και πρήξιμο στις αμυγδαλές χωρίς πυρετό.
Η πάθηση κολλάει;
Ναι, μεταδίδεται εύκολα μέσω σταγονιδίων σάλιου με τον βήχα, το φτέρνισμα ή τη στενή επαφή, ιδιαίτερα σε κλειστούς χώρους.
Η πυώδης αμυγδαλίτιδα πόσο κρατάει;
Με την κατάλληλη θεραπεία, τα συμπτώματα υποχωρούν συνήθως μέσα σε μία εβδομάδα, αν και η αίσθηση κόπωσης μπορεί να παραμείνει για λίγο περισσότερο.